อาหารชนิดที่สามารถให้แก่ผู้ป่วยโดยผ่านทางสายให้อาหารสายยางอาหารที่สามารถให้แก่ผู้ป่วยทางสายให้อาหารจะต้องเป็นอาหารเหลวที่ มีสารอาหารครบถ้วน และ มีความข้นหนืดที่เหมาะสม เพื่อให้ไหลผ่านสายยางได้สะดวกและไม่เกิดการอุดตัน โดยหลัก ๆ แบ่งออกได้เป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ดังนี้ค่ะ:
🥣 1. สูตรอาหารสำเร็จรูปมาตรฐาน (Standard/Polymeric Formulas)
เป็นสูตรที่ใช้บ่อยที่สุด เนื่องจากมีสารอาหารหลักครบถ้วน (คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน วิตามิน และแร่ธาตุ) ในสัดส่วนที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่ระบบย่อยอาหารยังทำงานได้ตามปกติ
ลักษณะ: เป็นของเหลวพร้อมดื่ม หรือชนิดผงที่ต้องผสมน้ำตามสัดส่วนที่กำหนด
ประโยชน์: สะดวกในการจัดเตรียม ถูกสุขลักษณะ และให้สารอาหารที่ครบถ้วนและสมดุล
2. สูตรอาหารเฉพาะโรค/โมเลกุลเล็ก (Specialized/Elemental Formulas)
เป็นสูตรที่ได้รับการดัดแปลงองค์ประกอบให้เหมาะสมกับผู้ป่วยที่มีภาวะเจ็บป่วยเฉพาะด้าน:
ชนิดของสูตร เหมาะสำหรับผู้ป่วย จุดเด่น
สูตรเฉพาะโรค เบาหวาน, โรคไต, โรคตับ, โรคปอด ปรับปริมาณโปรตีน/เกลือแร่ หรือคาร์โบไฮเดรตให้เหมาะสมกับภาวะโรค
สูตรโมเลกุลเล็ก (Elemental) ผู้ที่มีปัญหาการย่อยและการดูดซึมอาหารบกพร่อง (เช่น ลำไส้สั้น, ตับอ่อนอักเสบ) สารอาหาร (โดยเฉพาะโปรตีน) ถูกย่อยให้เป็นกรดอะมิโนหรือโมเลกุลเล็กแล้ว ร่างกายสามารถดูดซึมไปใช้ได้ทันที
สูตรใยอาหารสูง ผู้ที่มีปัญหาท้องผูก หรือต้องการรักษาสุขภาพของลำไส้ มีการเสริมใยอาหารที่ช่วยในการขับถ่าย
3. อาหารปั่นครบส่วน (Blended Diet / Home-made Formulas)
เป็นอาหารที่ปรุงเองที่บ้านแล้วนำมาปั่นให้ละเอียด ซึ่งได้รับความนิยมในหลายครอบครัว
ลักษณะ: เป็นการนำอาหารครบ 5 หมู่ (ข้าว, เนื้อสัตว์, ผัก, ไข่) มาปรุงแล้วปั่นรวมกันกับน้ำ
ข้อควรระวังสำคัญ:
ต้องปั่นให้ละเอียดมากที่สุด และ กรองด้วยผ้าขาวบางหรือตะแกรงละเอียด เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีกากใยหรือชิ้นส่วนที่เหลืออยู่ (นี่คือสาเหตุหลักของการอุดตันสายยาง)
ต้องเน้น สุขอนามัย ในการเตรียมอาหารให้สูงมาก และห้ามวางทิ้งไว้นานเกิน 2 ชั่วโมง
สรุป: ไม่ว่าจะเป็นสูตรสำเร็จรูปหรืออาหารปั่น ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์และนักโภชนาการเพื่อกำหนดสูตรและปริมาณที่เหมาะสมที่สุดสำหรับสภาวะของผู้ป่วยค่ะ
